Νηστεία ασθενών

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Ένα από τα σοβαρά θέματα που μας απασχολούν συνήθως, όσοι από εμάς νηστεύουμε, είναι και το δίλημμα μεταξύ του να νηστέψουμε ή να μην νηστέψουμε επειδή τυγχάνει να είμαστε άρρωστοι την περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής.

Το δίλημμα αυτό είναι διαχρονικό και απασχολούσε, όπως φαίνεται από το κείμενο, όλους τους Χριστιανούς της κάθε εποχής.

Ας δούμε τι απάντησε ο Άγιος Τιμόθεος Επίσκοπος Αλεξανδρείας, σε μια από τις Κανονικές Αποκρίσεις του, στην ίδια ακριβώς ερώτηση που θέτουμε εμείς σήμερα.

Ακολουθεί το κείμενο, η ελεύθερη μετάφρασή του, η ερμηνεία του Βαλσαμώνα και τα δικά μας σχόλια κατανόησης.

• Ερώτησις: «Εάν τις η ασθενών και εκτακείς πάνυ από της πολλής ασθενείας, και έλθη το άγιον Πάσχα‧ πάντως οφείλει νηστεύσαι, ή απολύει αυτόν ο κληρικός λαμβάνειν, ου δύναται, ή και έλαιον και οίνον, δια την πολλήν ασθένειαν.»

• Απόκρισις: «Απολύεσθαι οφείλει μεταλαμβάνειν και την τροφής και του ποτού ο ασθενών, προς ό δύναται βαστάσαι.Το γαρ μεταλαμβάνειν ελαίου τον άπαξ εκτακέντα δίκαιόν εστι.»

Βαλσαμών, ερμηνεία. Περί νοσούντος και εκτακέντος υπό της νόσου η ερώτησις‧ ει οφείλει εν τη δια το Πάσχα νηστεία πάντως νηστεύσαι, αντί του, απαραιτήτως, ασυμπαθώς, η μετασχείν οίνου και ελαίου δια την ασθένειαν. Η δε απόκρισις λέγει, ότι τον εκτακέντα εκ νοσού, δίκαιον και οίνου και ελαίου μεταλαμβάνειν, ως δύναται υπομείναι, ήγουν, ή διόλου, ή εν ημέραις τισί, κατά την κρίσιν του οικονομούντος αυτόν. Σημειωτέον ουν εκ τούτου του κανόνος και εκ του η', ότι η νηστεία της Τεσσαρακοστής του Πάσχα ξηροφαγία εστίν, αλλά και οίνου αποχή. Τινές δε και εν αμφοίν τοις κανόσι τούτοις, την εν τω Πάσχα νηστείαν, την των αγίων Παθών εβδομάδα λεγουσιν είναι, και ου πάσαν την Τεσσαρακοστην. PG 138, 896D -897Β.

Ελεύθερη μετάφραση: Περί νοσούντος και ταλαιπωρημένου- λιωμένου από κάποια νόσο είναι το θέμα της ερώτησης, εάν οφείλει για τη νηστεία του Πάσχα να νηστεύσει κατά πάντα όπως οι άλλοι ή αν μπορεί να καταλύσει οίνο και έλαιο χάρη της ασθένειάς του. Η απόκριση λέγει, ότι για τον ταλαιπωρημένο- λιωμένο από τη νόσο είναι δίκαιο να καταλύει οίνο και έλαιο, όσο δύναται να υπομείνει, δηλαδή, ή να μην καταλύσει καθόλου, ή να καταλύσει μερικές ημέρες, κατά την κρίση του οικονομούντος αυτόν, δηλαδή του πνευματικού του. Σημειωτέον ότι από αυτόν τον κανόνα και τον η', ότι η νηστεία της Τεσσαρακοστής του Πάσχα είναι ξηροφαγία, αλλά και αποχή από οίνο. Ορισμένοι και από τους δύο κανόνες ετούτους συνάγουν ότι οι κανόνες εδώ ως νηστεία του Πάσχα εννοούν την Μεγάλη Εβδομάδα και όχι όλη την Τεσσαρακοστή.

Σχόλια κατανόησης: To όλο θέμα εναπόκεινται στον Πνευματικό μας. Αυτός θα μας πει αν θα καταλύσουμε όλες τις ημέρες οίνο και έλαιο ή όποια άλλη μη νηστίσιμη τροφή αντίθετα με αυτές που λέει η νηστεία. Εμείς από την πλευρά μας πρέπει να τον ενημερώσουμε τον Πνευματικό μας με υπευθυνότητα και συνέπεια για τα προβλήματα υγείας που τυγχάνει να έχουμε ώστε να μπορέσει να λάβει γνώση της καταστάσεώς μας και να μας συμβουλέψει αναλόγως.

Αν αποφασίσουμε από μόνοι μας να κόψουμε και να ράψουμε τη νηστεία αναλόγως την κρίση μας, αυτό δεν είναι ορθό για πάρα πολλούς λόγους οι οποίο δεν είναι του παρόντος να αναφερθούν.

πηγή: Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας