Κύριον τον Θεόν σου προσκυνήσεις, και αυτώ μόνω λατρεύσεις - Πρακτικά της 7ης (Ζ') Οικουμενικής Συνόδου

τοιχογραφία Ζ' Οικουμενική Σύνοδος - 

Άγιον Όρος, Μεγίστη Λαύρα (από εδώ)

Κύριον τον Θεόν σου προσκυνήσεις, και αυτώ μόνω λατρεύσεις

Ανοίγουμε μια ακόμη ενότητα στο blog μας, η οποία θα 

περιλαμβάνει κείμενα της 7ης Οικουμενικής Συνόδου

όπως καταγράφονται στα πρακτικά του Mansi.

Ακολουθεί το κείμενο και η ελεύθερη μετάφρασή του.

Πρωτότυπο: Πρακτικά 7ης Οικ.Συνόδου, Πράξις 4η: «Του αγίου Αναστασίου επισκόπου Θεουπόλεως επιστολή προς τινα σχολαστικόν, δι’ής απεκρίνατο προς αυτόν προς την των ενεχθείσαν αυτώ παρ’αυτού απορίαν· ης η αρχή.

Ει των μόνον επερωτήσαντι σοφία σοφίαν λογισθήσεται. και μεθ’έτερα· και μηδείς προσκοπτέτω τη της προσκυνήσεως σημασία· προσκυνούμεν γαρ και ανθρώπους, και αγγέλους αγίως, ου μεν λατρεύομεν, αυτοίς.Κύριον γαρ φησι Μωυσής, προσκυνήσεις τον Θεόν σου, και αυτώ μόνω λατρεύσεις· και όρα, πως επί μεν του, λατρεύσεις, προσέθηκε το, μόνον· επί δε του, προσκυνήσεις, ουδαμώς. Ώστε προσκυνείν μεν έξεστι, τιμής γαρ έμφασίς εστιν η προσκύνησις· λατρεύειν δε ουδαμώς· ουκούν ουδέ προσεύξασθαι· ταύτα μεν ερεί τις τέως προς τον πρώτον· ο δε δεύτερος ταις των πολλών δόξαις υπάγεται, μήπω της ενδόν αναγνώσεως πείραν ειληφώς».

Μετάτραση: «…προσκυνούμε ανθρώπους και αγγέλους αγίως, αλλά δεν τους λατρεύουμε.Κύριον τον Θεόν σου λέει ο Μωυσής  προσκυνήσεις και Αυτόν μόνον να λατρεύσεις, και βλέπε, πως επί του λατρεύσεις προσέθεσε το μόνον, επί του προσκυνήσεις δεν το έχει καθόλου. Ώστε το να προσκυνάει κάποιος, τιμής έμφαση είναι η προσκύνηση…»

«Η αγία σύνοδος είπε· διαφοράν προσκυνήσεως παρέστησεν. Είπε γαρ, ότι Κύριον τον Θεόν σου προσκυνήσεις, και αυτώ μόνω λατρεύσεις.Επί τω λατρεύσεις έθηκε το, μόνω· επί δε της προσκυνήσεως, ουκέτι· η δε ψευδοσύνοδος εκείνη παρέλαβε το χωρίον τούτο εις δικαίωμα· πρόδηλον δε, ως ασεβώς αυτό εκλαμβάνουσα».

Mετάφραση: «Η  αγία σύνοδος είπε. Διαφορά προσκυνήσεως παρέστησεν. Είπε γαρ ότι Κύριον τον Θεόν σου προσκυνήσεις και μόνο Αυτόν να λατρεύσεις. Επί του λατρεύσεις έθεσε το «μόνον» ,επί του προσκυνήσεις δεν το έθεσε, η ψευτοσύνοδος εκείνη παρέλαβε το χωρίο  τούτο ως δικαίωμα στους ισχυρισμούς της και είναι εμφανές ότι ασεβώς το εξέλαβε».

Σχόλιο: Το συγκεκριμένο απόσπασμα προέρχεται από τα πρακτικά της 7ης Οικουμενικής Συνόδου. Η επιστολή διαπραγματεύεται το αν είναι ειδωλολατρία η προσκύνηση των εικόνων η όχι. Κέντρο της ερμηνείας είναι το ρητό «Κύριoν τον Θεόν σου προσκυνήσεις και αυτώ μόνω λατρεύσεις». Οι Πατέρες εδώ, ισχυρίζονται πως η φράση «μόνον» αφορά το λατρεύσεις και ότι στο προσκυνήσεις δεν υπάρχει το «μόνον». Η εντολή λέει να λατρεύσεις μόνον τον Θεό, αλλά δεν σε περιορίζει να προσκυνήσεις μόνον Αυτόν. Διακρίνεται η προσκύνηση σε λατρευτική και σε τιμητική.

Αυτό φαίνεται στην Αγία Γραφή όπου έχουμε ανθρώπους να προσκυνάνε τιμητικά άλλους ανθρώπους αλλά και αγγέλους χωρίς να τους λατρεύουν [1].

________________________________________________________

[1]. Τα χωρία που δείχνουν άνθρωπο να προσκυνάει τιμητικά άλλον άνθρωπο είναι τα εξής:


ΓΕΝΕΣΙΣ:

18,2 αναβλέψας δε τοις οφθαλμοίς αυτού είδε, και ιδού τρεις άνδρες ειστήκεισαν επάνω αυτού· και ιδών προσέδραμεν εις συνάντησιν αυτοίς από της θύρας της σκηνής αυτού και προσεκύνησεν επί την γην.

19,1 ΗΛΘΟΝ δε οι δύο άγγελοι εις Σοδομα εσπέρας· Λωτ δε εκάθητο παρά την πύλην Σοδόμων. ιδών δε Λωτ, εξανέστη εις συνάντησιν αυτοίς και προσεκύνησε τω προσώπω επί την γην

23,7 αναστάς δε  Αβραὰμ προσεκύνησε τω λαώ της γης, τοις υιοίς του Χετ,

23,12 και προσεκύνησεν  Αβραὰμ εναντίον του λαού της γης

33,3 αυτός δε προήλθεν έμπροσθεν αυτών και προσεκύνησεν επί την γην επτάκις έως του εγγίσαι τω αδελφώ αυτού

33,6 και προσήγγισαν αι παιδίσκαι και τα τέκνα αυτών και προσεκύνησαν

33,7 και προσήγγισε Λεία και τα τέκνα αυτής και προσεκύνησαν. και μετά ταύτα προσήγγισε Ραχήλ και  Ιωσὴφ και προσεκύνησαν.

42,6  Ιωσὴφ δε ην ο άρχων της γης, ούτος επώλει παντί τω λαώ της γης· ελθόντες δε οι αδελφοί  Ιωσὴφ προσεκύνησαν αυτώ επί πρόσωπον επί την γην.

43,25 Εισήλθε δε  Ιωσὴφ εις την οικίαν, και προσήνεγκαν αυτώ τα δώρα, α είχον εν ταις χερσίν αυτών, εις τον οίκον και προσεκύνησαν αυτώ επί πρόσωπον επί την γην.

43,27 οι δε είπαν· υγιαίνει ο παις σου ο πατήρ ημών, έτι ζη· και είπεν· ευλογημένος ο άνθρωπος εκείνος τω Θεώ. και κύψαντες προσεκύνησαν αυτώ.

47,31 είπε δε· όμοσόν μοι. και ώμοσεν αυτώ. και προσεκύνησεν  Ισραὴλ επί το άκρον της ράβδου αυτού.

48,12 και εξήγαγε αυτούς  Ιωσὴφ από των γονάτων αυτού, και προσεκύνησαν αυτώ επί πρόσωπον επί της γης

ΙΣ. ΝΑΥΗ:

5.14 ο δε είπεν αυτώ· εγώ αρχιστράτηγος δυνάμεως Κυρίου νυνί παραγέγονα. και  Ιησοῦς έπεσεν επί πρόσωπον επί την γην και είπεν αυτώ· δέσποτα, τι προστάσσεις τω σω οικέτη;

 ΡΟΥΘ :

2,10 και έπεσεν επί πρόσωπον αυτής και προσεκύνησεν επί την γην και είπε προς αυτόν· τι ότι εύρον χάριν εν οφθαλμοίς σου του επιγνώναί με, και εγώ ειμι ξένη;

Α. ΒΑΣIΛΕΙΩΝ:

20,41 και ως εισήλθε το παιδάριον, και Δαυίδ ανέστη από του εργάβ και έπεσεν επί πρόσωπον αυτού και προσεκύνησεν αυτώ τρις, και κατεφίλησεν έκαστος τον πλησίον αυτού, και έκλαυσεν έκαστος τω πλησίον αυτού έως συντελείας μεγάλης

 24,9 και ανέστη Δαυίδ οπίσω αυτού εκ του σπηλαίου, και εβόησε Δαυίδ οπίσω Σαούλ λέγων· κύριε βασιλεύ· και επέβλεψε Σαούλ εις τα οπίσω αυτού, και έκυψε Δαυίδ επί πρόσωπον αυτού επί την γην και προσεκύνησεν αυτώ.

25,23 και είδεν  Αβιγαία τον Δαυίδ και έσπευσε και κατεπήδησεν από της όνου και έπεσεν ενώπιον Δαυίδ επί πρόσωπον αυτής και προσεκύνησεν αυτώ επί την γην

25,41 και ανέστη και προσεκύνησεν επί την γην επί πρόσωπον και είπεν· ιδού η δούλη σου εις παιδίσκην νίψαι πόδας των παίδων σου

Β. ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ:

14,4 και εισήλθεν η γυνή η Θεκωίτις προς τον βασιλέα και έπεσεν επί πρόσωπον αυτής εις την γην και προσεκύνησεν αυτώ και είπε· σώσον, βασιλεύ, σώσον

14,22 και έπεσεν  Ιωὰβ επί πρόσωπον αυτού επί την γην και προσεκύνησε και ευλόγησε τον βασιλέα, και είπεν  Ιωάβ· σήμερον έγνω ο δούλός σου ότι εύρον χάριν εν οφθαλμοίς σου, κύριέ μου βασιλεύ, ότι εποίησεν ο κύριός μου ο βασιλεύς τον λόγον του δούλου αυτού.

18,21 και είπεν  Ιωὰβ τω Χουσί· βαδίσας ανάγγειλον τω βασιλεί όσα είδες· και προσεκύνησε Χουσί τω  Ιωὰβ και εξήλθε.

18,28 και εβόησεν  Αχιμάας και είπε προς τον βασιλέα· ειρήνη· και προσεκύνησε τω βασιλεί επί πρόσωπον αυτού επί την γην και είπεν· ευλογητός Κυριος ο Θεός σου, ος απέκλεισε τους άνδρας τους επαραμένους την χείρα αυτών εν τω κυρίω μου τω βασιλεί.

24,20 και διέκυψεν  Ορνὰ και είδε τον βασιλέα και τους παίδας αυτού παραπορευομένους επάνω αυτού, και εξήλθεν  Ορνὰ και προσεκύνησε τω βασιλεί επί πρόσωπον αυτού επί την γην.

Γ. ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ:

1,16 και έκυψε Βηρσαβεέ και προσεκύνησε τω βασιλεί· και είπεν ο βασιλεύς· τι έστι σοι;

1,23 και ανηγγέλη τω βασιλεί· ιδού Ναθαν ο προφήτης· και εισήλθε κατά πρόσωπον του βασιλέως και προσεκύνησε τω βασιλεί κατά πρόσωπον αυτού επί την γην.

1,31 και έκυψε Βηρσαβεέ επί πρόσωπον επί την γην και προσεκύνησε τω βασιλεί και είπε· ζήτω ο κύριός μου ο βασιλεύς Δαυίδ εις τον αιώνα

1,47 και εισήλθον οι δούλοι του βασιλέως ευλογήσαι τον κύριον ημών τον βασιλέα Δαυίδ λέγοντες· αγαθύναι ο Θεός το όνομα Σαλωμών υπέρ το όνομά σου και μεγαλύναι τον θρόνον αυτού υπέρ τον θρόνον σου· και προσεκύνησεν ο βασιλεύς επί την κοίτην,

Δ. ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ:

 2,15 και είδον αυτόν οι υιοί των προφητών οι εν  Ιεριχὼ εξεναντίας και είπον· επαναπέπαυται το πνεύμα  Ηλιοὺ επί  Ελισαιέ· και ήλθον εις συναντήν αυτού και προσεκύνησαν αυτώ επί την γην.

4,37 και εισήλθεν η γυνή και έπεσεν επί τους πόδας αυτού και προσεκύνησεν επί την γην και έλαβε τον υιόν αυτής και εξήλθε.

Α. ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΩΝ:

21,21 και ήλθε Δαυίδ προς  Ορνά, και  Ορνὰ εξήλθεν εκ της άλω και προσεκύνησε τω Δαυίδ τω προσώπω επί την γην.

29,20 και είπε Δαυίδ πάση τη εκκλησία· ευλογήσατε Κυριον τον Θεόν ημών· και ευλόγησε πάσα η εκκλησία Κυριον τον Θεόν των πατέρων αυτών, και κάμψαντες τα γόνατα προσεκύνησαν τω Κυρίω, και τω βασιλεί.

ΔΑΝIHΛ:

 2,46 τότε ο βασιλεύς Ναβουχοδονόσορ έπεσεν επί πρόσωπον και τω Δανιήλ προσεκύνησε και μαναά και ευωδίας είπε σπείσαι αυτώ.

ΑΡΙΘΜΟΙ:

22,31 απεκάλυψε δε ο Θεός τους οφθαλμούς Βαλαάμ, και ορά τον άγγελον Κυρίου ανθεστηκότα εν τη οδώ και την μάχαιραν εσπασμένην εν τη χειρί αυτού και κύψας προσεκύνησε τω προσώπω αυτού.