ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΡΟΥ Εἰς τὰ ἄπορα τῆς Θείας Γραφῆς κατ’ ἐκλογήν - Ἐρώτησις 26η Τὸ ξύλον τῆς ζωῆς καὶ τὸ ξύλον τοῦ εἰδέναι γνωστὸν καλοῦ καὶ πονηροῦ, νοητὰ χρῇ λέγειν ἤ αἰσθητά;

The Fall of Man (Adam and Eve) circa 1550 by Albrecht Dürer.

Thierry Le Mage. Paris, musée du Louvre,coll. Rothschild

Αδάμ και Εύα - Χαρακτική του Άλμπρεχτ Ντύρερ το 1550.

Ανοίγουμε μια ακόμη ενότητα στο blog μας, όπου εδώ θα μπορούμε να διαβάσουμε τι ακριβώς ελέχθη ερμηνευτικά στην Patrologia Graeca (Μigne) για τα διάφορα χωρία της Αγίας Γραφής. Το κείμενο έχει τη διάταξη ερωταποκρίσεων, και το πρώτο σκέλος αναφέρεται στη Γένεση.

Θα ακολουθήσουν κι άλλες ερωταποκρίσεις όχι μόνον στη Γένεση αλλά και στα υπόλοιπα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης.

Ακολουθεί το κείμενο και η ελεύθερη μετάφρασή του.

Πρωτότυπο κείμενο

Ερώτησις ΚΣΤ΄. Το ξύλον της ζωής, και το ξύλον του ειδέναι γνωστόν καλού και πονηρού, νοητά χρη λέγειν, η αισθητά;

Εκ της γης και ταύτα βεβλαστηκέναι ειπείν η θεία Γραφή · ου τοίνυν ετέραν τινά φύσιν έχει παρά τα αλλά φυτά. Ώσπερ γαρ το του σταυρού ξύλον, ξύλον εστί, και σωτήριον ονομάζεται, δια την εκ της περί αυτό πίστεως σωτηρίαν προσγινομένην · ούτω και ταύτα φυτά μεν εστιν εκ της γης βεβλαστηκότα· δια δε τον θείον όρον, θάτερον αυτών «ξύλον ζωής» ωνομάσθη· το δε έτερον, δια το περί αυτό γενέσθαι της αμαρτίας την αίσθησιν, ξύλον εκλήθη «γνωστόν καλού και πονηρού». Και περί τούτου μεν προσετέθη ο αγών τω Αδάμ · το δε της ζωής, οίόν τι έπαθλον προύκειτο τετηρηκότι την εντολήν.

Ούτω και οι πατριάρχαι, και χωρίοις και φρέασι τας επωνυμίας επέθηκαν. Και το μεν εκάλεσαν φρέαρ οράσεως · ουκ επειδή ορατικήν δύναμιν εχαρίζετο, αλλ’επειδή ώφθη παρ’ αυτώ των όλων ο Κύριος. Και φρέαρ ευρυχωρίας· επειδή περί των άλλων φρεάτων πολλάκις οι από Γεραρών διαμαχεσάμενοι, ουκ ηνώχλησαν τοις τούτο κατεσκευακόσι το φρέαρ. Ούτω φρέαρ όρκου, δια το παρ’αυτώ γεγενήσθαι τους όρκους.

Ούτως η Λουζά «Βαιθήλ» ωνομάσθη, τουτέστιν οίκος Θεού · επειδή ώφθη τω Ιακωβ εν εκείνω γε τω χωρίω ο των όλων Ποιητής. Και βουνός μάρτυς · ουκ επειδή έμψυχος ην ο βουνός, αλλ’ ότι εν εκείνω τω χωρίω προς αλλήλους επεποίηντο τας συνθήκας · ούτως ύδωρ ζων καλείται το βάπτισμα · ουκ επειδή φύσιν ετέραν έχει του βαπτίσματος ύδωρ, αλλ’ ότι δι’ εκείνου του ύδατος η θεία χάρις την αιώνιον δωρείται ζωήν. Ούτω και «ξύλον ζωής» δια τον θείον όρον εκλήθη · και «ξύλον γνώσεως» δια την περί τούτο γεγενημένην αίσθησιν της αμαρτίας, είτα του απειρημένου μετειληχότες καρπού, ως παραβεβηκότες την εντολήν, τας του συνειδότος ακίδας εδέξαντο. PG 80,124AD.

Μετάφραση

Ερώτησις ΚΣΤ. Το ξύλον της ζωής και το ξύλον του ειδέναι γνωστόν καλού και πονηρού, μας λέει η Γένεση ότι είναι νοητά η αισθητά;

Εκ της γης και αυτά ότι βλάστησαν είπε η Γραφή, και όχι ότι έχουν άλλη φύση διαφορετική από τα άλλα φυτά.

Όπως ακριβώς το ξύλο του σταυρού, ξύλο είναι, και σωτήριον ονομάζεται, επειδή όσοι πιστεύουν σε αυτό (στον Σταυρό του Κυρίου) σε σωτηρία τους αποβαίνει, έτσι και αυτά (το ξύλον της ζωής, και το ξύλον του ειδέναι γνωστόν καλού και πονηρού), φυτά είναι που βλάστησαν από τη γη. Από τον θείο όρο, το ένα εκ των δύο «ξύλο της ζωής» ονομάσθηκε, ενώ το δεύτερο ξύλο, επειδή έδινε τής αμαρτίας την αίσθηση ονομάσθηκε ξύλο «γνωστόν καλού και πονηρού». Και περί τούτον προστέθηκε ο αγώνας στον Αδάμ , ώστε το ξύλον της ζωής να του γνωστοποιήσει τι έπαθλο θα έπαιρνε εάν τηρούσε τίς εντολές του Θεού.

Όπως ακριβώς ο Θεός έδωσε επωνυμίες στα δένδρα του παραδείσου, έτσι κατά τον ίδιο τρόπο και οι πατριάρχες έδωσαν ονόματα σε έναν συγκεκριμένο τόπο και στα πηγάδια τους.

Το μεν πηγάδι το ονόμασαν πηγάδι οράσεως «φρέαρ οράσεως», όχι επειδή έδινε τη δύναμη να βλέπουν σε όσους έπιναν από αυτό, αλλά επειδή φάνηκε σε αυτό το πηγάδι ο Κύριος. Και πηγάδι ευρυχωρίας το ονόμασαν επειδή κανένας δεν τούς ενόχλησε αυτούς κατά τή διάρκεια που το κατασκεύαζαν το πηγάδι αυτό, ενώ πολλές φορές αυτοί που ήλθαν από των Γεραρών τα μέρη είχαν δώσει μάχες με αυτούς που κατασκεύαζαν τα άλλα πηγάδια. Έτσι και αυτό το πηγάδι ονομάσθηκε πηγάδι του όρκου επειδή δίπλα από αυτό είχαν δοθεί οι όρκοι.

Κατά τον ίδιο τρόπο και η Λουζά ονομάσθηκε «Βαιθήλ» που σημαίνει «Οίκος Θεού» επειδή εκεί φάνηκε στον Ιακώβ ο Ποιητής των όλων ο Θεός. Και το βουνό ως μάρτυρας θεωρείται, όχι επειδή ήταν έμψυχο, αλλά ονομάσθηκε έτσι διότι εκεί γίνονταν οι συμφωνίας με τούς άλλους .Κατά τον ίδιο τρόπο «ύδωρ ζων» καλείται το βάπτισμα, όχι επειδή είναι άλλη η φύση του νερού τού βαπτίσματος από το κοινό νερό, αλλά ονομάσθηκε έτσι διότι μέσω εκείνου του νερού η θεία χάρη δίνει αιώνια ζωή.

Κατά τον ίδιο τρόπο «ξύλο της ζωής» ονομάσθηκε από τον Θεό και «ξύλο της γνώσεως» επειδή από την παράβαση τής εντολής δίνει την αίσθηση τής αμαρτίας στον παραβάτη, και αφ’ ότου έφαγαν τον καρπό δέχθηκαν τίς ακίδες της συνειδήσεώς τους.

thematorthodoxtheolog.blogspot.com / Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας

Θεοδώρητος επίσκοπος της Κύρου

André Thevet (1516-1590), Les vrais pourtraits 

et vies des hommes illustres grecz, latins et payens, t, I, Paris: 

Par la vefue I. Kevert et Guillaume Chaudière, 1584. Wikimedia

Ο Θεοδώρητος (393 – 457) ήταν σημαντικός συγγραφέας, δεινός θεολόγος και χριστιανός επίσκοπος της Κύρρου (423-457), πρωτεύουσας της συριακής επαρχίας της Κυρρηστικής. Θεωρείται ως «ο μεγαλύτερος ερμηνευτής της Ανατολής».

Ο βίος του

Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας. Έλαβε εκπαίδευση στη μονή του Αγίου Ευπρέπιου κοντά στην Αντιόχεια. Διορίστηκε διάκονος από τον επίσκοπο Πορφύριο τον Γαζαίο και εκλέχτηκε επίσκοπος Κύρου το 420 και το 423. Ως μαθητής του Διόδωρου από την Ταρσό και του Θεόδωρου της Μοψουεστίας (Μόψου), συμμετείχε στη μειοψηφία της Συνόδου της Εφέσου το 431 η οποία εκδίωξε τον Νεστόριο. Εντούτοις, η "ληστρική" Σύνοδος της Εφέσου το 449 εκδίωξε τον ίδιο και τον εξανάγκασε να αποσυρθεί στη μονή Απάμειας. Η Σύνοδος της Χαλκηδόνας, όμως, τον επανέφερε στην προηγούμενη θέση του.

Πέθανε είτε στην Κύρρο (Η Κύρρος ήταν αρχαία ελληνιστική πόλη στην επαρχία Κυρρηστική της βορείου Συρίας, η οποία άκμασε και στη βυζαντινή περίοδο) είτε στη μονή κοντά στην Απάμεια (ήταν αρχαία πόλη στη Συρία).

Τα μέλη της Ε' Οικουμενικής Συνόδου το 553 «τὰ τε γραφέντα παρὰ Θεοδωρήτου κατὰ τῆς ὀρθῆς πίστεως, καὶ τῶν δώδεκα κεφαλαίων τοῦ μακαρίου Κυρίλλου, καὶ τὴν λεγομένην [προς] Ἴβα[ν] [Εδέσσης] ἐπιστολήν, συνοδικῶς ἀνεθεμάτισάν τε καὶ ἐβδελύξαντο», όπως επίσης και εκείνους που είχαν συγγράψει ή επρόκειτο να συγγράψουν προς υπεράσπισή του.

Τα έργα του

Υπήρξε πολυγραφότατος συγγραφέας. Έχουν επιζήσει έως τις μέρες μας έργα, ομιλίες και επιστολές του ερμηνευτικά, ιστορικά, πολεμικής και δογματικά. Αλλά το κύριο έργο του είναι η Εκκλησιαστική Ιστορία, η οποία καλύπτει την περίοδο από 325 έως το 429, η οποία μεταφράστηκε στα γαλλικά από τον Ματέ (Mathée) του Πουατιέ το 1544. Η πρώτη συλλογή των έργων του εκδόθηκε τον Σερμόν το 1642.

Μερικά από τα έργα του είναι τα εξής:

Αιρετικής Κακομυθίας Επιτομή
Φιλόθεος Ιστορία (Historia Religiosa)
Θεοδωρήτου Εκκλησιαστική Ιστορία
Ελληνικών Θεραπευτική Παθημάτων
Ερανιστής ή Πολύμορφος
Περί της Αγίας και Ζωοποιού Τριάδος
Περί της του Κυρίου Ενανθρωπήσεως
Περί Πρόνοιας, Λόγοι Δέκα
Κατά Νεστορίου Προς Σποράκιον
Ερμηνεία της Προφητείας του Θείου Ιερεμίου
Ερμηνεία της Προφητείας του Θείου Ιεζεκιήλ
Υπόμνημα εις τας Οράσεις του Προφήτου Δανιήλ

Βιβλιογραφία 

• Τατάκης Βασίλειος, Η Βυζαντινή φιλοσοφία, 1977, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας.
• Καθολική Εγυκλοπαίδεια, λήμμα "Θεοδώρητος" (Αγγλικά)
• A Religious Encyclopaedia or Dictionary of Biblical, Historical, Doctrinal, and Practical Theology, Philip Schaff, 3rd edn., Vol. 4. Toronto, New York & London: Funk & Wagnalls Company, 1894. σ. 2826 (Αγγλικά) wikipedia.org 

by Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Περισσότερα: ΓΕΝΕΣΙΣ