Ω Μούσες και Λόγοι και Αθήναι, τι δώρα χαρίζετε στους εραστές σας!

Ω Μούσες και Λόγοι και Αθήναι, τι δώρα χαρίζετε στους εραστές σας!

Έχουμε πει πολλές φορές πως οι Πατέρες δεν αποδέχονταν την Ειδωλολατρεία των Ελλήνων.Αυτό το έχουμε δείξει στα προηγούμενα άρθρα μας όπου οι Πατέρες συστήνουν «Εύχεσθαι υπέρ των Ελλήνων».

Σημειώνουμε εδώ στο νέο μας άρθρο μας, για μια ακόμη φορά, πως οι πατέρες ήταν αρνητικοί στην Αρχαία Ελληνική θρησκεία,στην Ειδωλολατρία γενικά απο όπου κι αν προερχόταν και όχι στους Αρχαίους Έλληνες και στη ρητορική τέχνη.Όλα τα καλά της Ελληνικής-Εθνικής Παιδείας τράβηξαν εξ’αρχής την προσοχή των Καππαδοκών Πατέρων αφήνοντας στην άκρη ότι αρνητικό υπήρχε. Οι ίδιοι είναι κάτοχοι της εθνικής παιδείας «δια πάσης ελθών της των Ελλήνων παιδεύσεως» και εγκωμιάζουν την Αθήνα ως το έδαφος των λόγων «Εντεύθεν επί το των λόγων έδαφος, τας Αθήνας»  που τους έμαθε να χειρίζονται τον ρητορικό λόγο.

  Η ρητορική τέχνη των Ελλήνων Σοφιστών και ρητόρων ήταν κάτι που το κατείχαν πάρα πολύ καλά οι Καππαδόκες Πατέρες.Ο Μ.Βασίλειος που είχε μαθητεύσει στον σοφιστή Λιβάνιο, έμαθε τόσο καλά τη ρητορική τέχνη, ώστε στις μεταξύ τους επιστολές δέχθηκε πάρα πολλούς ευφημισμούς από τον δάσκαλό του.

  Ας παρακολουθήσουμε ορισμένα αποσπάσματα από αυτές τις Επιστολές τους ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε επακριβώς, πως έβλεπε ο Λιβάνιος τον μαθητή του τον Βασίλειο και αντιστρόφως.

  Ο Βασίλειος είχε μεγάλη αγάπη στο λόγο και ήταν ιδιαίτερα προικισμένος με αυτό το προσόν, όπως θα δούμε παρακάτω να ομολογεί ο δάσκαλός του ο Λιβάνιος.

  Ο Λιβάνιος σε  μια επιστολή του προς τον Βασίλειο, και ύστερα από ένα μεγάλο διάστημα ελλείψεως επαφών μεταξύ τους, αναρωτιέται τι κάνει άραγε ο Βασίλειος ο μαθητής του. Διατυπώνει την απορία του σχετικά με το τι ασχολείται ο Βασίλειος τώρα. Μήπως στράφηκε προς τα δικαστήρια εξαιτίας του θαυμασμού του στους Ρήτορες; Μήπως διδάσκει στους νέους τη ρητορική τέχνη;. Επισημαίνει ότι πάντοτε θαύμαζε τον Βασίλειο.

«Τι νύν ημίν ο Βασίλειος δρα και προς τίνα βίον ώρμηκεν; Αρ  εν δικαστηρίοις τρέπεται τους παλαιούς ρήτορας ζηλών͵  η ρήτορας ευδαι μόνων πατέρων απεργάζεται παίδας; Ως δε ήκόν τινες απαγγέλλοντες αμείνω σε πολλώ  τουτωνί των οδών πορεύεσθαι και σκοπείν όπως αν γένοιο Θεώ μάλλον φίλος ή συλλέξεις χρυσίον͵ ευδαιμόνισά σε τε και Καππαδόκας· σε μεν τοιούτον βουλόμενον είναι͵ εκείνους δέτοιούτον δυνα μένους δεικνύναι πολίτην». Επιστολή 336, PG 32,1080B.

   Τον θαύμαζε τόσο πολύ ο Λιβάνιος τον Βασίλειο τον μαθητή του, ώστε σε μια επιστολή του  ομολογεί πως τον νίκησε ο Βασίλειος στο κάλλος των λόγων, το οποίο κάλλος διαφαίνεται στις επιστολές που ανταλλάσσουν μεταξύ τους!

«Εν κάλλει μεν͵έφην͵επιστολών͵νενίκημαι͵Βασίλειος διεκεκράτηκε». Επιστολή 338, PG 32,1084A.

 Βέβαια η αγάπη μεταξύ τους ήταν αμοιβαία, όχι μόνον στο πρόσωπο αλλά και στην Πόλη στην οποία έμαθε ο Μ.Βασίλειος να χειρίζεται τη ρητορική τέχνη.

  Στο προηγούμενο άρθρο μας είδαμε πως ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός γράφει πως η Αθήνα είναι ο τόπος των λόγων.Μόλις διάβασε ο Βασίλειος μια επιστολή του Λιβάνιου, θαυμάζοντας τη ρητορική τέχνη του δασκάλου του ανεφώνησε εγκωμιάζοντας την Πόλη των λόγων την Αθήνα: “Ω Μούσες και Λόγοι και Αθήναι, τι δώρα χαρίζετε στους εραστές σας! Τι καρπούς παράγουν όσοι σας συναναστρέφονται έστω και για σύντομο χρονικό διάστημα! Ω πηγή πολύρρυτη, τι άνθρωποι γίνονται όσοι σε αντλούν!»

 «Ανέγνων τον λόγον, σοφώτατε, και υπερτεθαύμακα. Ω Μούσαι και Λόγοι και  Αθήναι͵ οία τοίς ερασταίς δωρείσθε. Οίους κομίζονται τους καρπούς οι βραχύν τινα χρόνον υμίν συγγινόμενοι.Ω πηγής πολυχεύμονος͵ οίους έδειξε τους αρυομένους. Αυτόν γάρ εδόκουν οράν εν τω λόγωλάλω συνόντα γυναίω. Έμπνουν γαρ λόγον  επί χθονός Λιβάνιος έγραψεν͵  ος μόνος τοις λόγοις ψυχήν  εχαρίσατο». Επιστολή 353, PG 32, 1096 CD.

   Σε άλλη επιστολή του ο Λιβάνιος , παρακαλάει τον μαθητή του τον Βασίλειο να μην τον τιμωρήσει σταματώντας να του γράφει, αποστερώντας του έτσι την «μελιχρή φωνή» του αλλά να του χαρίζει πάντα την απόλαυση της «παγχρύσου γλώσσης» του.

 «Ή τάχα τιμωρείσθαί με βούλει της μελιχράς σου φωνής αποστερών; Μη συ γε͵ ω γενναίε͵ αλλά γενού πράος και δος απολαύσαι της παγχρύσου σου γλώττης». Επιστολή 341,PG 32,1085D – 1088A.

  Ο εγκωμιασμός μεταξύ τους δεν σταματάει εδώ. Σε μια άλλη επιστολή του ο Λιβάνιος γράφει πως ευφραίνεται  που ακούει τον Βασίλειο, και πως τον θεωρεί κάτοχο της δεινότητας του Δημοσθένη και ικανό ως προς τη σοφία όπως ο Πλάτωνας.

«Ιδού πέπομφα τον λόγον ιδρώτι περιρρεόμενος. Πως γαρ ουκ έμελλον ανδρί τοιούτω πέμπων τον λόγον͵ ος ικανός εστι την Πλάτωνος σοφίαν και Δημοσθένους δεινότητα τη περί τους λόγους ευμαθεία δείξαι θρυλουμένας μάτην; Το δε εμόν τοιούτον οίον κώνωψ ελέφαντι παραβαλλόμενος». Επιστολή 352, PG 32, 1096BC.

  Τέλος, σε μια ακόμη επιστολή του Λιβάνιος λέει πως αρνείται να γράψει προς τον Βασίλειο άλλη επιστολή, ενώ θέλει να του γράψει ο Βασίλειος επιστολή προς αυτόν, άκουσον άκουσον για ποιό λόγο: για να μάθει ο Λιβάνιος την τέχνη του λόγου από τον Βασίλειο.

«Αλλὰ κομψὸν μέν τι λέγειν ουκ εθέλω͵ ο δὲ λόγος οφθεὶς διδάξει με την του λέγειν τέχνην". Επιστολή 354, PG 32,1097A.

 Αυτή είναι εν ολίγοις η σχέση μεταξύ διδασκάλου - Λιβανίου και μαθητή - Μ.Βασιλείου. Αν μισούσαν τους Έλληνες οι Πατέρες δεν θα αντάλλασσαν επιστολές με τον Λιβάνιο! 


Θα έλεγαν ποτέ «Ω Μούσες και Λόγοι και Αθήναι, τι δώρα χαρίζετε στους εραστές σας!» Την ειδωλολατρία μισούσαν και όχι τον Έλληνα ως Πολίτη.Στο επόμενο άρθρο μας θα δούμε κι άλλες πτυχές…